Spis treści
Czym jest i jaką funkcję pełni chrząstka stawowa?
Chrząstka stawowa znajdująca się w kończynie jest odpowiedzialna za amortyzowanie ruchów stawów. Także za to, by możliwe było poruszanie się powierzchni stawowych. Bardzo często zdarza się, że chrząstka ulega uszkodzeniu, zmniejsza swoją objętość. Co po pewnym czasie przyczynia się również do uszkodzenia sąsiadujących struktur, jak np. ścięgna, więzadła czy mięśni. W wyniku właśnie tego rodzaju uszkodzeń rozwija się choroba zwyrodnieniowa stawów.
Zwyrodnienie stawów możemy podzielić na dwa rodzaje:
- pierwotne,
- wtórne.
Przyczyny powstania choroby pierwotnej do tej pory nie zostały szczegółowo opracowane, jednak wiele badań wskazuje, iż duży wpływ na rozwój choroby ma wiek.
W przypadku choroby wtórnej, jej podstawą są m.in. uszkodzenia mechaniczne, kontuzje czy inne choroby, jak np. cukrzyca.
Zwyrodnienie stawów – objawy
Choroba zwyrodnienia stawów najczęściej pojawia się u osób między 40, a 60 rokiem życia, zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, chociaż u kobiet znacznie częściej. Jednak ze względu na obecny tryb życia większości młodych osób objawy te pojawiają się również u osób w znacznie młodszym wieku.
Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów możemy określić w dwóch kategoriach, czyli na okres stabilizacji oraz tzw. okres zaostrzeń.
Okres stabilizacji polega na tym, że pacjent odczuwa nasilający się ból wyłącznie podczas ruchu.
Z kolei w okresie zaostrzenia pacjent odczuwa ból przez cały okres czasu, również podczas spoczynku oraz podczas snu. Dodatkowo nasila się uczucie sztywności stawów, może występować opuchlizna, która ma duże skłonności do powstania stanu zapalnego.
Jak rozpoznać chorobę zwyrodnieniową stawów?
Oprócz nasilającego się bólu np. podczas poruszania się pacjenci bardzo często odczuwają charakterystyczne “skrzypienie” stawów oraz “trzaskanie”. Dodatkowo pojawia się silny ból odczuwany nie tylko podczas większego ruchu, ale podczas codziennych czynności, takich jak choćby wstawanie z krzesła, wchodzenie po schodach itp.
Z czasem pojawiają się również ograniczenia ruchu. Tak jak np, uczucie “zablokowanego kolana”, czyli pacjent ma problemy z wyprostowaniem lub zgięciem nogi.
Przyczyny rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów
Jedną z przyczyn powstawania choroby zwyrodnieniowej stawów jest wiek – im wyższy, tym większe prawdopodobieństwo zachorowania. Kolejny czynnik, mający ogromny wpływ na rozwój wielu chorób, w tym także zwyrodnienia stawów to podłoże genetyczne. Jeśli mamy jakiekolwiek obawy przed choroba zwyrodnienia stawów – warto upewnić się, czy w przeszłości nasza babcia lub inny członek rodziny nie chorował.
Inne przyczyny zwyrodnienia stawów to:
- regularne uprawianie sportów obciążających stawy, czyli m.in: piłka nożna, zapasy, zawodowe podnoszenie ciężarów,
- otyłość – odnotowano, że u osób z wyższą wagą ryzyko rozwoju choroby jest znacznie wyższe, dlatego warto zwrócić uwagę na zdrowy i aktywny tryb życia,
- rodzaj wykonywanej pracy, np. często powtarzana pozycja klęcząca lub zginanie kończyn, wielogodzinna pozycja stojąca lub częste i długotrwałe podnoszenie ciężkich przedmiotów.
Duży wpływ na rozwój choroby mają również osoby, u których wykryto wrodzone schorzenia, jak np. koślawość czy dysplazja biodra.
Diagnoza i leczenie zwyrodnienia stawów
Jeśli pacjent zauważy jakiekolwiek objawy przedstawione powyżej powinien jak najszybciej umówić się na wizytę do lekarza. Wczesna diagnoza pozwala zapobiegać powikłaniom oraz głębszemu rozwojowi choroby.
Bardzo często zdarza się, że pacjent odczuwa bardzo nasilający się ból, z którym nie może sobie samodzielnie poradzić. Wtedy niezbędna jest porada specjalisty, który przepisze stosowne leki przeciwbólowe.
Podczas bólu oraz “trzeszczenia” stawów pojawia się gorączka lub obrzęk i opuchlizna? To mogą być oznaki pojawienia się stanu zapalnego, a to wymaga szybkiej interwencji lekarza.
Podczas choroby zwyrodnienia stawów pacjenci często korzystają z zabiegów rehabilitacyjnych, jednak zabiegi te nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. W niektórych przypadkach może okazać się, że jest, że leczenie zachowawcze nie wystarczy i konieczne będzie przeprowadzenie operacji.
W jaki sposób lekarz rozpoznaje chorobę zwyrodnienia stawów?
Podczas wizyty lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem, pytając m.in. czy pacjent doświadczył różnego rodzaju kontuzji bądź schorzeń, a następnie po rozpoznaniu charakterystycznych objawów może stwierdzić, czy objawy są typowe dla choroby zwyrodnienia stawów.
Jeśli nie ma pewności, co do konkretnej przyczyny (wielu sportowców nie odczuwa bólu ani innych objawów) lekarz zleca wykonanie USG stawów lub rezonans magnetyczny.
Po otrzymaniu wyników, gdy lekarz ma pewność, że pacjent cierpi na zwyrodnienie stawów kluczowe jest prowadzenie aktywnego trybu życia, uprawianie sportów nie obciążających stawów oraz zdrowa, zbilansowana dieta i wykluczenie żywności przetworzonej.
Dodatkowo wielu lekarzy zaleca nie tylko rehabilitację, ale także m.in. kule bądź inne przedmioty ortopedyczne, które znacznie ułatwiają poruszanie się, jednocześnie odciążając stawy.
Dla pacjentów, u których występuje obrzęk oraz nasilający się ból lekarze zalecają przykładanie kostek lodu do opuchniętego miejsca. Około 20 minut kilka razy w ciągu dnia.
Działanie to ma na celu zmniejszyć ból oraz zredukować opuchliznę. Należy pamiętać, aby okład z lodu stosować wyłącznie przez ścierkę lub inny materiał – nigdy bezpośrednio na skórę.
Leczenie operacyjne zwyrodnienia stawów – kiedy?
W momencie, gdy u pacjenta zdiagnozowano zwyrodnienie stawów w stopniu zaawansowanym, przy czym towarzyszy silny ból utrudniający codzienne funkcjonowanie najczęściej stosuje się leczenie chirurgiczne.
Leczenie operacyjne polega na zastąpieniu chorego stawu endoprotezą. Ma to na celu przede wszystkim uśmierzyć ból, co będzie miało ogromny wpływ na jakość życia pacjenta.
Po przeprowadzeniu operacji koniecznie należy zastosować szereg zabiegów rehabilitacyjnych, by pacjent mógł wrócić do pełnej sprawności fizycznej.
Jak uniknąć zwyrodnienia stawów?
Jeśli istnieją jakiekolwiek obawy przed rozwojem choroby, należy wprowadzić pewne rutyny, które mogą wpłynąć na spowolnienie lub całkowite uniknięcie zwyrodnienia. Są to m.in:
- aktywny tryb życia,
- dbałość o prawidłową wagę ciała, by nie dopuścić do nadwagi lub otyłości,
- unikanie często powtarzanych ruchów oraz np, długotrwałego klęczenia lub stania,
- wykonywanie ćwiczeń zaleconych przez rehabilitanta.
Ważne jest, by wszelkie dolegliwości oraz schorzenia konsultować z lekarzem. W Czas na Zdrowie wykonujemy zabiegi ortopedyczne i chirurgiczne. Jeśli chcesz dowiedzieć się, czy dany zabieg wykonujemy w Twoim mieście – zapraszamy do kontaktu.